Dzisiaj 80 rocznica śmierci Romana Dmowskiego - architekta i ojca niepodległości Polski, twórcy Polski nowoczesnej i wychowawcy narodu polskiego.

"Jest śmiertelna, przejmująca cisza, cisza tak wielka, że słychać syk płonących na tle nocy pochodni. W dole skuta lodem Wisła, polska rzeka królewska, łącząca Beskidy z Gdańskiem. Przez most księcia Józefa idzie pochód żałobny. Zrywa się głuchy warkot werbli. Wysoko na ramionach młodych w jasnych koszulach – prosta metalowa trumna przykryta biało-czerwonym sztandarem, trumna ze zwłokami Romana Dmowskiego wracającego na spoczynek ostatni do rodzinnej Warszawy.
Pierwszy to pochód triumfalny Dmowskiego przez ulice stolicy, pierwszy - a już po śmierci. Za życia, choć rządził duszami w Polsce, unikał zawsze wszelkich ostentacyj. Nie pozwalał na nie. Służył ojczyźnie nie blaskiem imienia i stanowiska, ale pracą niestrudzoną. Wysuwał się na widownię tylko wtedy, gdy uznawał to za niezbędnie konieczne. W chwilach narodzin niepodległości polskiej, której podstawy polityczne przygotował z żelazną konsekwencją od lat studenckich, poprzez wygnanie w Mitawie, prezesurę Koła Polskiego w Dumie, organizowanie trójzaborowego ruchu narodowego, aż do Komitetu Narodowego w Paryżu - znalazł się tam, gdzie wykreślano granice Polski, by walczyć o nie całą siłą swego umysłu i swojej woli.

Ale nie zdyskontowal tych kanclerskich zasług stanowiskiem i zaszczytami w powstałym państwie. Bo - co już powiedział w r. 1903 w "Myślach nowoczesnego Polaka" - daleki był od mniemania, że z chwilą odzyskania niepodległości nastąpić może stan błogiego spokoju. Nie sięgnął po władzę, która byłaby tylko pozorem władzy. Tym mniej po zaszczyty. On, który postawił tezę, że państwo jest niezbędną formą narodu, ale treścią państwa jest naród, z całą świadomością obowiązków, jakie ta teza wyznacza, podjął w odbudowanym państwie, któremu wykreślił granice, dalszą walkę o typ duchowy narodu.

Urodziliśmy się Polakami, ale Dmowskiemu zawdzięczamy, że jesteśmy Polakami nowoczesnymi. On wprzód stworzył pojęcie nowoczesnego Polaka, a potem zaczął Polaków w myśl tego pojęcia wychowywać."

"Roman Dmowski należy do ludzi, którzy nie umierają nigdy duchowo nawet na tym świecie, żyją dalej w każdym z nas i żyć będą we wszystkich polskich pokoleniach, jakie po nas się zjawią. Wybudował sobie pomnik trwalszy od spiżu i królewskiej władzy, wyższy od Piramid - pomnik, którego nie potrafi zniszczyć ani nieubłagana kolej losu, ani wpływ czasu: rozszerzył duszę narodową. Przyszedł z wieczności, stamtąd, gdzie pod tchnieniem Wszechmogącego powstają dusze ludzi genialnych i odchodzi w wieczność po sowicie zasłużoną nagrodę. Polsce zostawia wszystko, całe bogactwo Swej duszy, nie biorąc nic dla Siebie. Takie jest prawo wielkości niefałszowanej."

Tak cały polski naród i cała polska prasa żegnała architekta niepodległej Polski. Czasopismo „Prosto z mostu” z dnia 15 stycznia 1939 r. poświęciło pamięci Wielkiego Polaka cały numer (dostępny tutaj). Znajdziemy tam wykładnię dla ruchu narodowego, informacje o pisarstwie Dmowskiego z bibliografią, jego rodowód i opis drogi od człowieka do Boga...

Wiersz  "Dmowski" - Jerzy Pietrykiewicz

Płaty śniegu w chłodnych oczach pejzażu.
Słabo wiatrom. Cisza jak zmęczenie.
Sława sypie się z spróchniałych cmentarzy
na modlących, co proszą o siłę
Oto schylił się żałobnym cieniem
ponad Polską Żołnierz Bez Munduru.
Rozedrzyjcie najgłębszą mogiłę
i klepsydry rzucajcie w twarze murom.
Czarne echa niech uderzą w czoła,
niech kraj w zaspach głuchy i zziębnięty
łzy zapali w gotyckich kościołach
i zrozumie, że bólem jest święty.
Gdy zwaśnione ręce teraz blisko
nad mogiłą, gdzie Twoje nazwisko
przywalone boleści grudami -
pobłogosław i módl się za nami...
W księgach Twoich ujarzmione grzmoty
teraz będa wołały na szlakach,
Trzeba ze słów robijać namioty
a wskazania rzucać jak pochodnie.
Gdy się naród przejrzy w swoich znakach,
gdy jak pomnik stanie na mogile -
broń ukuje z zżałobniałej troski
i obudzi Cię w dźwięczącej sile,
Romanie Dmowski!

Pełny tekst kazania ks. prałata Marcelego Nowakowskiego, wygłoszonego w Katedrze Warszawskiej na uroczystościach pogrzebowych Romana Dmowskiego.

Pogrzeb Romana Dmowskiego do obejrzenia w serwisie YouTube